بررسی اثر سیستمهای شکل زا بر مورفولوژی حوضه های آبریز

Authors

لیلا گلی مختاری

دانشگاه حکیم سبزواری

abstract

در این مقاله نتایج مقایسه سیستماتیک بین مورفولوژی حوضه های آبریز برای پیش بینی تغییر شکل این حوضه ها در طی مراحل رشد ارائه شده است و مهمترین شالوده ای که بر مبنای آن اندازه گیری های مربوط به شکل حوضه ها انجام پذیرفته طبقه بندی ایران به چهار سیستم شکل زا بوده است تا نقش و تأثیرگذاری این سیستمها در به وجود آمدن روابط هویت زا در حوضه ها مورد ارزیابی قرار گیرد. به این منظور، در هر یک از چهار سیستم شکل زای موجود در ایران (سیستمهای رطوبتی، برودتی، حرارتی و حرارتی- رطوبتی) ده حوضه آبریز انتخاب شد و در ابتدا از نمایه های گراولیوس و ضریب دایره ای برای بررسی مورفولوژی حوضه ها استفاده گردید. سپس رابطه بین طول رودخانه اصلی و مساحت حوضه در چهارچوب قانون هک در هر گروه از حوضه ها در قالب مدلهای رگرسیونی بررسی شد. نتایج به دست آمده حاکی از وجود روابط آلومتریک بین دو مؤلفه طول رود اصلی و مساحت حوضه در سیستمهای شکل زا بود. همچنین شکل این توابع به عنوان شاخصی برای نوع اثر فرایند غالب در محیط (فرسایش رودخانه ای) در نظر گرفته شد، بنابراین توان معادله هک به عنوان شاخص اثر سیستم های شکل زا بر حوضه های آبریز مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهند حوضه ها در هر یک از سیستمهای شکل زا بطور متفاوتی دچار فرسایش می شوند و مقایسه توانهای معادله هک نشان داد که بیشترین میزان کشیدگی در شکل حوضه ها در طی زمان در سیستم شکل زای حرارتی- رطوبتی روی می دهد و بنابر معادلات بدست آمده این میزان کشیدگی در طی مراحل رشد افزایش نیز خواهد یافت و بیشترین میزان کروی بودن حوضه ها در حوضه های آبریز واقع در محدوده رطوبتی مشاهده می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی اثر سیستمهای شکل‌زا بر مورفولوژی حوضه های آبریز

در این مقاله نتایج مقایسه سیستماتیک بین مورفولوژی حوضه های آبریز برای پیش بینی تغییر شکل این حوضه ها در طی مراحل رشد ارائه شده است و مهمترین شالوده ای که بر مبنای آن اندازه گیری های مربوط به شکل حوضه ها انجام پذیرفته طبقه بندی ایران به چهار سیستم شکل‌زا بوده است تا نقش و تأثیرگذاری این سیستمها در به وجود آمدن روابط هویت زا در حوضه ها مورد ارزیابی قرار گیرد. به این منظور، در هر یک از چهار سیستم ...

full text

بررسی اثر دوره بازگشت باران و الگوی آن بر فرسایش خاک دامنه ها در حوضه های آبریز(مطالعه موردی: حوضه آبریز هشان)

     فرسایش خاک یک پدیده بسیار پیچیده است که دربردارنده فرایندهای کنش و انتقال ذرات خاک می باشد. بزرگی و اهمیت این فرایند بستگی به عوامل زیادی همچون اقلیم، خاک، توپوگرافی، پوشش گیاهی و مدیریت اراضی دارد. مهمترین عامل تأثیرگذار اقلیمی بر فرسایش، فاکتور شدت بارندگی و فرکانس آن بر هدررفت خاک است. هدف از این مطالعه بررسی اثر و سهم باران‌های با شدت بالا (دوره بازگشت 100ساله) نسبت به شدت‌های متوسط و ...

full text

بررسی هیدروژئوشیمی آب رودخانه های حوضه آبریز رودخانه شور

یکی از مهم‌ترین منابع آبی جوامع انسانی، رودخانه‌ها هستند. وجود رودخانه‌های متعدد، پرآب، طویل و عاری از آلودگی، عامل مهم و اساسی در شکوفایی، رشد و توسعه همه جانبه جوامع بوده است. حوضه آبریز رود شور در شمال استان خوزستان و در جنوب‌غرب ایران قرار گرفته است. رودخـانه شور دارای شاخه‌هـای متعددی است و سرشاخه‌های اولیه آن از کوه‌های زنگلاب و کی‌نو سرچشمه می‌گیرند. در این تحقیق ارزیابی کیفیت شیمیایی آب...

full text

حوضه های آبریز از دیدگاه سیستمی (مطالعه موردی: حوضه آبریز رودگاماسیاب)

با ورود به نیم هدوم قرن بیستم، تحول بزرگی در دانش ژئومورفولوژی به وقوع پیوست که این تحول عظیم، چیزی غیر از بهکارگیری نظریه سیستمی در زمینه های مختلف این دانش نبود و این امر باعث شد تا ژئومورفولوژی با به کارگیری این دستگاه معرف تشناسی در حل و تشریح پدیده های طبیعی، بیش ازپیش بر جنبه های کاربردی خود بیفزاید. ژئومورفولوژیست ها بویژه در ایران برای تحلیل مسائل خود به همان روش های قدیمی توسل می ج...

full text

بررسی هیدروژئوشیمی آب رودخانه های حوضه آبریز رودخانه شور

یکی از مهم‌ترین منابع آبی جوامع انسانی، رودخانه‌ها هستند. وجود رودخانه‌های متعدد، پرآب، طویل و عاری از آلودگی، عامل مهم و اساسی در شکوفایی، رشد و توسعه همه جانبه جوامع بوده است. حوضه آبریز رود شور در شمال استان خوزستان و در جنوب‌غرب ایران قرار گرفته است. رودخـانه شور دارای شاخه‌هـای متعددی است و سرشاخه‌های اولیه آن از کوه‌های زنگلاب و کی‌نو سرچشمه می‌گیرند. در این تحقیق ارزیابی کیفیت شیمیایی آب...

full text

بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر هیدروگراف سیل (مطالعه موردی: حوضه آبریز ابوالعباس)

هدف از مطالعه­ی حاضر بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی ایجاد شده در طول سال­های 88-1369 در حوضه­ی آبریز ابوالعباس بر هیدروگراف سیل می­باشد. برای دست یابی به این هدف از تلفیق روش های سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS استفاده شد. ابتدا نقشه­های کاربری اراضی سال­های 1369 و 1388 حوضه، با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست/TM و الگوریتم شبکه­ی عصبی مصنوعی با دقت قابل قبولی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی

جلد ۲۶، شماره ۳، صفحات ۲۲۵-۲۳۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023